Tết Nguyên Đán luôn là thời gian ý nghĩa nhất trong năm. Trong không khí rộn ràng đầu xuân năm mới, nhà nhà đều tất bật chuẩn bị cho một ngày Tết đầm ấm và đủ đầy. Cùng gia đình dọn dẹp nhà cửa hay xông đất đầu năm đều là những hoạt động ngày Tết điển hình của mỗi gia đình Việt Nam.
Theo truyền thống hàng năm, Tết Nguyên Đán thường bắt đầu từ 23 tháng Chạp cho tới mồng 7 tháng Giêng âm lịch. Trong khoảng thời gian này, rất nhiều hoạt động ngày Tết được diễn ra. Không khí vui xuân đón Tết diễn ra rộn ràng trên khắp mọi miền đất nước.
Những hoạt động truyền thống chuẩn bị cho ngày Tết
Đối với nhiều người, những hoạt động diễn ra trước Tết không chỉ là quá trình chuẩn bị mà còn mang đến cảm giác rộn ràng háo hức rất đặc biệt.
Đi chợ sắm Tết
Sau một năm làm việc chăm chỉ thì cuối năm ai mà chả muốn đem về cho gia đình những món quà ý nghĩa nhỉ. Đây là thời gian nhộn nhịp nhất năm khi mọi người đều mua sắm trang hoàng lại nhà cửa. Vào những ngày cuối năm, khi thấy chợ hoa bắt đầu xuất hiện những chậu mai, chậu quất hay cành đào là ta biết Tết đã đến thật gần rồi.
Dọn dẹp nhà cửa
Tranh thủ những ngày cuối năm để dọn dẹp, trang hoàng lại nhà cửa cho tươm tất có lẽ là “điệp khúc” quen thuộc của nhiều gia đình Việt. Bởi Tết là sự kiện đánh dấu khoảnh khắc của một năm mới. Hơn thế nữa, Tết còn là dịp đón nhiều người đến thăm nhà và chúc Tết. Do đó, dọn dẹp nhà cửa đã trở thành một hoạt động không thiếu vào mỗi dịp Tết.
Dọn dẹp ngày Tết không chỉ đơn thuần là dọn nhà như ngày thường. Dọn dẹp kĩ nơi cúng bái như bàn thờ, tủ thờ, các vật dụng dùng để thờ cúng… Là cách để một phần thể hiện lòng tôn trọng, và biết ơn sự che chở phù hộ trong một năm qua của tổ tiên.
Gói bánh chưng
“Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ – Cây nêu tràng pháo bánh chưng xanh” là những món ăn và hình ảnh quen thuộc của ngày Tết cổ truyền. Hẳn có nhiều người khi còn nhỏ hay đòi mẹ gói riêng cho một chiếc bánh chưng nhỏ để luộc mau chín, ăn trước cho đỡ thèm đúng không?
Gói bánh chưng ngày Tết thật ra có nhiều ý nghĩa hơn hẳn so với việc chỉ là một hoạt động ngày Tết. Cùng nhau gói bánh chưng giúp kéo gần khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình. Cùng gói bánh chưng, cùng trông nồi bánh chưng luôn là hình ảnh Tết không thể thay thế được. Đó cũng sẽ là những kí ức tuổi thơ đẹp đẽ nhất vào ngày Tết mà đứa trẻ nào cũng sẽ nhớ.
Bày mâm ngũ quả
Quan niệm dân gian cho rằng Tết là dịp ông bà tổ tiên sẽ về sum vầy với con cháu. Nên ngoài việc dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, mâm ngũ quả phải luôn được chuẩn bị chu đáo để bày biện trên bàn thờ gia tiên.
Mỗi vùng miền sẽ có những ước định riêng về các loại trái cây bày trên mâm. Chẳng hạn như Tết miền Bắc sẽ chọn 5 loại quả với 5 màu sắc khác nhau tượng trưng cho ngũ hành. Miền Nam sẽ ưu tiên các loại quả như mãng cầu, đu đủ, dừa và xoài để cầu mong sung túc, may mắn sẽ đến trong năm mới. Mỗi vùng miền đều có phong tục bày trí mâm ngũ quả khác nhau. Tuy nhiên đều mang ý nghĩa cầu mong cho một năm mới hạnh phúc và may mắn.
Cúng ông Táo
Theo quan niệm dân gian, ngày 23 tháng Chạp hằng năm là ngày Ông Táo phải về trời để báo cáo những việc đã xảy ra trong một năm ở mỗi gia đình.
Theo đó, các gia đình sẽ dọn dẹp bếp núc sạch sẽ, cúng cá chép để Ông Táo cưỡi về trời với hy vọng năm mới sẽ tiếp tục được phù hộ cho gia đạo bình an. Cá chép sau khi cúng sẽ được thả về với sông hồ, cũng là cách để thể hiện tấm lòng từ bi bác ái của người Việt.
Cúng Tất niên
Theo phong tục Việt Nam, cứ đến ngày 30 Tết là các gia đình lại chuẩn bị một mâm cơm cúng để tạ ơn trời đất và những người đã khuất phù hộ cho một năm suôn sẻ, cũng như cầu mong một năm mới tốt đẹp hơn.
Việc này nhằm đánh dấu kết thúc một năm cũ và mời ông bà tổ tiên, những người đã khuất về chung vui Tết cùng con cháu. Đây là hoạt động ngày Tết không thể thiếu ở bất cứ vùng miền nào. Đây là dịp để người thân trong gia đình tụ họp, cùng nhau dùng bữa cơm cuối năm và trò chuyện về những điều đã qua.
Đón Giao Thừa
Vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, người Việt thường có thói quen bày mâm cúng để đón Giao Thừa.
Đây là tục lệ đã có từ lâu đời, nhằm cầu mong may mắn, bình an cho năm mới. Ngoài ra, tùy vùng miền mà mọi người có thể đi hái lộc đầu năm, viếng thăm đền chùa. Hoặc cùng gia đình chờ xem bắn pháo hoa với mong muốn một năm mới hạnh phúc, an yên.
Hoạt động truyền thống thường niên trong ngày Tết
Xông đất đầu năm
Phong tục xông đất đầu năm được các gia đình tương đối coi trọng. Theo quan niệm dân gian, thời gian xông đất đầu năm được tính từ giao thừa. Ai đến nhà đầu tiên chính là người xông đất của gia đình. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến may mắn, tài lộc trong năm tới của gia chủ.
Đối với nhiều gia đình Việt, tục xông đất (hay đạp đất) đầu năm mang một ý nghĩa quan trọng. Họ tin rằng mùng 1 mọi chuyện suôn sẻ thì cả năm sẽ được an lành, nhiều điều may mắn, vạn sự như ý.
Đi lễ chùa
Đi lễ chùa đầu năm cũng là hoạt động nhằm mục đích cầu bình an năm mới của người Việt. Mọi người lên chùa thắp nhang và cầu khấn cho một năm mới bình an.
Ở miền Bắc, sau khi bái lễ, người Việt thường có tục bẻ lấy một cành lộc lấy may mắn. Đó là tục hái lộc đầu năm. Ngụ ý của hoạt động này là xin hưởng chút lộc của Thần, Phật ban cho nhân năm mới. Cành lộc thường được đem về cắm ở bàn thờ của mỗi nhà.
Chúc Tết
Sáng mồng Một Tết còn gọi là ngày Chính Đán, con cháu tụ họp ở nhà tộc trưởng để lễ Tổ Tiên và chúc tết ông bà, các bậc huynh trưởng. Theo quan niệm, cứ năm mới tới, mỗi người tăng lên một tuổi, bởi vậy ngày mồng Một Tết là ngày con cháu “chúc thọ” ông bà và các bậc cao niên.
Không chỉ là khoảng thời gian để các thành viên trong gia đình đoàn tụ sau một năm làm việc. Tết còn là dịp con cháu bày tỏ lòng thành kính đến bậc sinh thành, gửi đến họ những lời chúc tốt đẹp, ý nghĩa nhất.
Lì xì đầu năm
Đây là phong tục mà bất kì đứa trẻ nào cũng hào hứng và thích thú. Tiền lì xì đầu năm dù ít hay nhiều không quan trọng. Những phong bao lì xì đỏ không chỉ có tiền mừng tuổi mà còn chứa đựng nhiều lời chúc may mắn.
Bên cạnh đó, con cháu đã trưởng thành cũng sẽ dành những phong bao tài lộc cho ông bà, cha mẹ. Việc làm này như một cách báo hiếu và mừng tuổi cho người lớn trong ngày đầu năm.
ĐỌC THÊM:
Cùng KKday lên kế hoạch du xuân đầu năm Quý Mão 2023
Du xuân Quý Mão 2023 cần lưu ý điều gì?